امروز میخواهیم در سایت برترین شیم یکی دیگر از جاهای دیدنی اصفهان را معرفی کنیم.
در قلب تاریخی شهر نصف جهان،سازهای جا خوش کرده که شکوه معماری ایرانی را به بهترین شکل ممکن به نمایش میگذارد؛ پل خواجو اصفهان،یکی از شاهکارهای دوران صفوی و از نمادهای ماندگار این شهر است.این پل که در شرق سیوسهپل و بر روی زایندهرود قرار گرفته،از نظر زیبایی،تقارن و مهندسی،نمونهای بیبدیل در ایران به شمار میرود.اگر اهل سفر باشید و بخواهید با یکی از خاصترین جاهای دیدنی اصفهان آشنا شوید،بدون شک باید بازدید از پل خواجو را در اولویت قرار دهید.
پل خواجو نهتنها یک گذرگاه ساده بر روی رودخانه است،بلکه ترکیبی از هنر،معماری و تفکر ایرانی است که قرنها پیش،در زمان شاه عباس دوم صفوی ساخته شد.این پل بهدلیل کاشیکاریهای خیرهکننده،نقوش هنرمندانه و طراحی هوشمندش،از زیباترین پلهای جهان در عصر خود به حساب میآمد.به همین دلیل نیز در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
موقعیت و مسیر دسترسی به پل خواجو اصفهان
پل خواجو اصفهان که یکی از جاهای دیدنی اصفهان میباشد روی رودخانه زایندهرود و در امتداد خیابان کمالالدین اسماعیل قرار دارد.این پل حدود ۱۸۰۰ متر با سیوسهپل فاصله دارد و انتهای جنوبی چهارباغ خواجو به آن منتهی میشود.
اگر قصد دارید با مترو به سمت این جاذبه دیدنی بروید،ایستگاه مترو سیوسهپل نزدیکترین گزینه است.از آنجا میتوانید حدود دو کیلومتر را پیادهروی کنید یا با تاکسی خود را به پل برسانید.
آدرس دقیق:استان اصفهان،شهر اصفهان،پل خواجو.
تاریخچه ساخت پل
در زمان سلطنت شاه عباس دوم صفوی،حدود سال ۱۰۶۰ هجری قمری،دستور ساخت پل جدیدی روی بقایای پل قدیمی حسن بیک صادر شد.هدف از این پروژه،اتصال محله خواجو به دروازه حسنآباد و تخت فولاد،همچنین ایجاد راهی به سمت شیراز بود. شاه عباس دوم برای آنکه بتواند مدتی کوتاه روی پل اقامت داشته باشد،بخشی از آن را بهصورت شاهنشین طراحی کرد تا خانواده سلطنتی بتوانند هنگام برگزاری جشنها و مسابقههای قایقرانی از تماشای منظره زایندهرود لذت ببرند.
این پل در طول دوران مختلف بارها مورد مرمت قرار گرفته است.یکی از مهمترین بازسازیها در زمان ناصرالدین شاه قاجار در سال ۱۲۹۰ هجری انجام شد که کتیبهای از آن دوران هنوز در بخش جنوبی پل باقی مانده است.
وجه تسمیه پل خواجو
شاید برایتان جالب باشد بدانید که “پل خواجو اصفهان” در دورههای مختلف نامهای گوناگونی داشته است.در گذشته به آن «پل بابا رکنالدین» میگفتند،چراکه در نزدیکی بقعه این عارف بزرگ در تخت فولاد قرار دارد.همچنین بهدلیل ارتباط با محله خواجو، امروزه بیشتر با همین نام شناخته میشود.
برخی دیگر از نامهای تاریخی پل شامل «پل گبرها»، «پل حسنآباد»، «پل شیراز» و «پل شاهی» است.نام «پل گبرها» از آنجا آمده که زرتشتیان اصفهان برای رفتوآمد به محلههای خود از این مسیر استفاده میکردند.در دوره صفوی نیز چون شاهعباس دوم دستور ساخت آن را داد،گاهی به آن «پل شاهی» میگفتند.
معماری و ساختار شگفتانگیز پل خواجو اصفهان
معماری پل خواجو اصفهان تلفیقی از علم،هنر و هوشمندی مهندسی است.طول پل حدود ۱۳۳ متر،عرض آن ۱۲ متر و پهنای گذرگاهش ۷.۵ متر است.مصالح اصلی پل شامل آجر،سنگ و ساروج است که در برابر رطوبت و جریان آب مقاومت بالایی دارند.
از نظر طراحی،پل خواجو نه فقط یک سازه ارتباطی بلکه یک سد نیز هست.مهندسان صفوی با طراحی دهانهها،پایهها و شمعهای زیرزمینی توانستند جریان آب زایندهرود را کنترل کنند تا در مواقع خشکی،آب برای آبیاری زمینها ذخیره شود و در فصلهای بارندگی از سیلاب جلوگیری گردد.
ویژگی منحصربهفرد این پل،هماهنگی کامل سازه با بستر طبیعی زمین است.پایههای پل بهصورت نوکتیز طراحی شدهاند تا مانند آبشکن عمل کنند و فشار آب را کاهش دهند.از سوی دیگر،پلههای پل در پاییندست موجب شکستن انرژی آب هنگام سیلاب میشوند و به پایداری سازه کمک میکنند.
در بخش بالایی پل،گذرگاهی با طاقهای زیبای آهنگ و گنبدهای عرقچین وجود دارد که نمونهای از معماری سنتی ایرانی است. تکرار منظم قوسها و طاقها باعث شده که تقارن و تناسب در سراسر پل به چشم بخورد و منظرهای کاملاً موزون پدید آید.
طراحی شاهنشین و کاربردهای چندگانه پل
در میانه پل،ساختمانی باشکوه به نام «شاهنشین» ساخته شده که محل استراحت موقت پادشاهان صفوی و خاندان سلطنتی بوده است.این بخش از تزئینات خاصی همچون نقاشیهای دیواری و کاشیکاریهای زیبا برخوردار بود و از آن برای تماشای مسابقات قایقرانی،جشنها و آیینهای سنتی استفاده میشد.
علاوه بر کارکرد تفریحی،شاهنشین نقش مهمی در کنترل آب و تنظیم جریان زایندهرود داشت.این طراحی چندمنظوره باعث شده که “پل خواجو اصفهان” در میان تمام پلهای تاریخی ایران منحصربهفرد باشد.
شگفتیها و دانستنیهای جذاب پل خواجو
پل خواجو پر از رازهای معماری و نشانههای تاریخی است که بازدید از آن را برای گردشگران هیجانانگیز میکند.
از جمله این ویژگیها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
-
شیرهای سنگی:در دو سوی پل دو مجسمه شیر سنگی قرار دارد که برخی معتقدند نمادی از دلاوری سپاهیان بختیاری هستند.نکته جالب این است که اگر در کنار یکی از شیرها بایستید و به چشم شیر مقابل نگاه کنید،چشم آن درخشان بهنظر میرسد!
-
قبلهنما:در نزدیکی یکی از این شیرها،سنگی وجود دارد که جهت قبله را نشان میدهد و برای مسافران مسلمان در گذشته کاربردی بوده است.
-
صدای طاقها:اگر در دو سوی مخالف طاقهای پل بایستید و بهآرامی صحبت کنید،صدای شما از سوی دیگر شنیده میشود.این ویژگی بهخاطر طراحی دقیق طاق چشمهای سقفهاست.
-
شمع نوری پل:اگر در زاویه خاصی از سمت شرق پل بایستید،ترکیب دهانهها بهگونهای دیده میشود که شکل شمعی روشن پدید میآورد؛منظرهای زیبا که بهویژه در زمان غروب تماشایی است.
-
طرح عقاب:از بالا که به پل نگاه کنید،شکل کلی آن شبیه عقابی است که بالهایش را بر فراز زایندهرود گشوده است؛ شاهنشین در مرکز بهمنزله سر عقاب است.
تفاوت پل خواجو اصفهان با سیوسهپل
هر دو پل از دوران صفوی بهجا ماندهاند،اما تفاوتهای مهمی میان آنها وجود دارد.
پل خواجو اصفهان دارای ۲۴ دهانه است،در حالی که سیوسهپل ۳۳ دهانه دارد.همچنین،پل خواجو علاوه بر کاربرد ارتباطی، نقش سد را نیز ایفا میکرد.همین ویژگی باعث ایجاد دریاچهای زیبا در پشت پل میشد که برای قایقسواری و آبیاری زمینهای کشاورزی پاییندست استفاده میگردید.
دیگر تفاوت مهم،وجود شاهنشین در مرکز پل خواجو است که برای اقامت موقت خانواده سلطنتی ساخته شده بود؛درحالیکه سیوسهپل چنین فضایی ندارد.
از نظر تزئینات نیز،پل خواجو با کاشیکاریها و نقاشیهای رنگارنگش بهمراتب زیباتر و هنریتر از سیوسهپل است و به همین دلیل در فهرست جهانی آثار ملی جایگاه ویژهای دارد.
پل خواجو اصفهان در شب؛تجلی آرامش و زیبایی
بازدید از پل خواجو اصفهان در شب تجربهای فراموشنشدنی است.نورهای زرد و طلایی که روی طاقهای پل میتابند، انعکاسشان در آب زایندهرود،و صدای آرام جریان آب،فضایی شاعرانه میآفریند که هر بینندهای را مسحور میکند.
در شبهای تابستان،بسیاری از مردم اصفهان در کنار پل جمع میشوند؛بعضی آواز میخوانند،برخی قدم میزنند و عدهای هم در سکوت به صدای رود گوش میسپارند.فضای سبز اطراف پل نیز محیطی دلپذیر برای گردش و استراحت فراهم کرده است.
دیدنیهای اطراف پل خواجو
اگر به بازدید از جاهای دیدنی اصفهان علاقهمندید،اطراف پل خواجو پر از جاذبههای تاریخی و طبیعی است که میتوانید در همان روز از آنها دیدن کنید. چند مورد از معروفترینشان عبارتاند از:
-
سیوسهپل:تنها ۱۰ دقیقه پیاده تا پل خواجو فاصله دارد و یکی از نمادهای اصلی شهر اصفهان است.
-
میدان نقش جهان:شاهکاری جهانی که نامش در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.در این میدان میتوانید از کاخ عالیقاپو،مسجد امام و مسجد شیخ لطفالله دیدن کنید.
-
کاخ چهل ستون:نمونهای باشکوه از باغسازی و هنر معماری ایرانی.
-
کاخ هشتبهشت:از زیباترین عمارتهای صفوی که با نقوش اسلیمی و مقرنسکاریهایش چشم هر بینندهای را خیره میکند.
-
باغ گلهای اصفهان:مکانی آرام و رنگارنگ برای علاقهمندان به گل و طبیعت.
جمعبندی
اگر بخواهیم تنها یک نماد از ذوق،علم و عشق ایرانیان به زیبایی را نام ببریم،بیتردید پل خواجو اصفهان یکی از برجستهترین آنهاست.این پل نهتنها در میان جاهای دیدنی اصفهان جایگاه ویژهای دارد،بلکه در تاریخ معماری جهان نیز اثری کمنظیر به شمار میرود.
بازدید از این پل،فرصتی است برای درک ژرفای هنر ایرانی،لمس آرامش زایندهرود و قدم زدن در دل تاریخ.پس اگر روزی به اصفهان سفر کردی،حتماً سری به پل خواجو اصفهان بزن و از تماشای غروب خورشید در کنار این شاهکار صفوی لذت ببر.
برای آشنایی با سایر جاذبههای گردشگری ایران،میتوانی به سایت برترین شیم سر بزنی؛جایی که دنیایی از زیبایی و شگفتی در انتظار توست.
